Neuromodulatie
Onder neuromodulatie wordt verstaan het behandelen van sommige groepen (pijn)patienten door middel van een implantaat. Er worden twee soorten implantaten gebruikt: enerzijds pulsegeneratoren waarbij de achterzijde van het ruggenmerg elektrisch wordt gestimuleerd (SCS). Anderzijds met een geimplanteerd pompsysteem waarbij achter het ruggenmerg zeer kleine hoeveelheden medicijn worden toegediend (SAN), b.v. morfine bij chronische pijn of baclofen bij spasticiteit. Door fabrikanten beschikbare materialen zijn afgebeeld. Met dit overzicht hopen wij u voldoende elementaire informatie te geven. Aanvullende informatie zal u op verzoek door uw coordinator worden gegeven in ieder door de SLKN erkend behandelcentrum.
Deze definitie is gekozen om onderscheid te kunnen maken met andere vormen van pijnbestrijding waarbij in feite ook sprake is van een vorm van neuromodulatie. Denk hierbij aan het toedienen van morfine via een catheter maar met een pomp die aan de buitenkant van het lichaam is geplaatst. De keus werd ook gemaakt om deze behandeling, die tot 2002 in Nederland niet werd vergoed en waarbij het om zeer dure implantaten gaat, een duidelijke plaats te geven.
Bij SCS worden aan de achterzijde van het ruggenmerg bepaalde baansystemen (de zgn. achterstrengen) gestimuleerd waardoor de omhoogstijgende pijnprikkel als het ware elektrisch geblokkeerd wordt. Je maakt met deze manier van prikkelen dan ook zelf niets stuk. Stimulatie kan d.m.v. een dunne draadelektrode (4-8 stimulatiepunten) of een plaatelektrode die chirurgisch moet worden ingebracht. Een draadelektrode wordt d.m.v. een naald in het wervelkanaal ingebracht onder plaatselijke verdoving. Is het systeem eenmaal geimplateerd dan kan men van buitenaf de pulsegenerator met afregelapparatuur bijstellen. Voorbeelden van deze apparatuur in onderstaande plaatjes (voor het publiceren werd toestemming van fabrikant verkregen).
Op röntgenfoto's worden links twee elektrodes afgebeeld met 8 stimulatie punten, rechts met ieder 4. De elektrodes liggen in het wervelkanaal, buiten de hersenvliezen en achter het ruggenmerg.
Deze elektrodes zijn al dan niet met een verlengkabel verbonden met een pulsegenerator, (links)eigenlijk een soort pacamaker die elektrische prikkels afgeeft. Een patient kan de pulsegenerator hoger of lager kan zetten met een uitwendig apparaatje wat dat mogelijk maakt (rechts).
SAN (Spinally Administered Narcotics)
Bij Spinally Administered Narcotics worden door een volledig geïmplanteerd pompsysteem heel kleine hoeveelheden van een medicijn achter het ruggenmerg toegediend. Dat is niet alleen morfine maar kan ook Baclofen zijn, een locaal anestheticum (plaatselijk verdovend middel) of ander medicijn. Afhankelijk van het pijnsyndroom of te behandelen soort pijn.
Een vuistregel zegt dat 1 mg morfine op deze wijze toegediend overeenkomt met 300 mg morfine in tabletvorm. Dat heeft als groot voordeel dat er veel minder bijwerkingen zijn. De pomp wordt door een prikje door de huid op regelmatige tijden gevuld, in de pijnbestrijding met morfine meestal iedere 2 maanden (zie afbeelding programmeerbare pomp). Deze pompen zijn extreem nauwkeurig en kunnen op verschillende wijzen over 24 uur medicatie afgeven. Door verbeterde batterijcapaciteit zijn er nu patienten die na 8 jaar pas een nieuwe pomp geïmplanteerd kregen.
De keus voor welk type imlantaat u als patient in aanmerking komt, maakt u samen met de coördinator in ieder door de SLKN erkend centrum.
Beide behandelmethoden worden in Nederland nu vergoed waarbij het zo is dat een beperkt aantal centra bevoegd is de apparatuur te mogen gebruiken bij een beperkt aantal indikaties. De indikaties die op dit moment formeel erkend worden zijn:
a) CRPS I (Complex Regionaal Pijnsyndroom I - vroeger posttraumatische dystrofie geheten)
b) postherpetische neuralgie
c) FBSS (Failed Back Surgery Syndrome: patienten na rugoperatie(s) met nog pijn)
d) Traumatische Plexus Brachialis laesie (na een ongeval afscheuren van zenuwwortels uit het ruggenmerg)
e) Traumatisch perifeer zenuwletsel (b.v. na doorsnijden van een zenuw bij de pols door glas)
f) Pijn door beschadiging van het ruggenmerg na ongeval of operatie
g) Fantoompijn (na een amputatie)
h) Pijn en pijnlijke krampen na een dwarslaesie
recent werden na twee studies officieel toegevoegd:
i) cardiostim: voor patiënten met angina pectoris die niet meer voor operatie in aanmerking komen.
j) diabetische neuropathie (zenuwpijn bij suikerziekte)
De SLKN voert een aktief erkenningenbeleid voor medische indikaties waarbij op basis van ervaring en kennis, effectief en efficiënt gebruik wordt gemaakt van alle apparatuur van beide afgebeelde fabrikanten. Dat beleid komt de veiligheid in de patiëntenzorg zeer ten goede.
De coördinatoren in de verschillende SLKN centra kunnen u en uw huisarts desgevraagd inlichten of en voor welke behandeling u in aanmerking komt. Alle SLKN centra voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen, houden zich aan de Kwaliteitsstandaard en hebben in een belangenverklaring aangetoond geheel onafhankelijk de zorg te kunnen verlenen. Het gaat er bij de SLKN centra niet om primair maar apparatuur te implanteren, de centra staan garant voor een goed zorgtrajekt waarbij ook aandacht wordt gegeven aan het verder verbeteren van de kwaliteit van leven. Uiteindelijk heeft een patiënt niets aan een implantaat als niet vaststaat dat het echt wat kan betekenen. Alle aan de SLKN verbonden centra behandelen patiënten binnen hetzelfde behandelplan waardoor de zorg in al deze centra van vergelijkbaar hoog niveau is. Verder coordineert de SLKN op basis van kwaliteitsindikatoren (gegevens over beloop behandeling) de resultaten van alle patiënten waardoor voortdurend de kwaliteit van zorg zal worden bewaakt. Dat is ons niet genoeg (zie Kwaliteitssysteem), wij luisteren naar patienten en binnen ons Kwaliteitssysteem zoeken wij continue naar het verbeteren van de zorg, het SLKN Kwaliteitssysteem is een dynamisch systeem voortdurend in beweging.
Dit SLKN Kwaliteitssysteem komt volledig de kwaliteit van Uw zorg ten goede !
